Joost Lijbaart in Lockdown - extra bij hoofdartikel SWK 219

Na de eerste shock ben ik begonnen aan mijn soloalbum

Lockdown 13-08-2020 12:08

Hier op Slagwerkkrant.nl lees je de volledige verhalen die de drummers voor ons schreven en zie je de video's en foto's die zij in hun reacties mee stuurden. 
Je vindt deze artikelen in een speciale sectie op de website, onder de knop LOCKDOWN. 

Joost Lijbaart in de studio tijdens opnamen soloalbum

Heb je online iets gedaan aan optreden/samenspelen/presentatie/zelfpromotie?
Eerlijk gezegd was ik de eerste weken na de lockdown zo verdoofd door het besef dat alle concerten en tournees waar ik zo hard voor had gewerkt niet doorgingen dat ik niet veel behoefte had om zelf iets te doen. Ik kwam net met Bram Stadhouders en Sanne Rambags terug van een geweldige week in Mexico en zat van de ene op de andere dag ineens voor onbepaalde tijd thuis. Een absurd gevoel wat ik de afgelopen 30 jaar nog nooit had meegemaakt. Ik zag al snel heel veel splitscreen-video’s en live streams van muzikanten die hier fantastische dingen mee deden. Ik had eigenlijk vooral behoefte aan bezinning en rust. Ik vind muziek op een scherm zien toch ook wel heel anders dan er live bij zijn maar ik snap heel goed dat iedereen behoefte had om te blijven performen.
Met het kwartet van Yuri Honing hebben we een set gespeeld voor de VPRO in een lege zaal van Tivoli, Vredenburg in Utrecht die na de zomer online komt.

Met Under the Surface met Sanne Rambags en Bram Stadhouders hebben we op 20 Juni éénmalig een zelf georganiseerde livestream gedaan in Tilburg. We hebben er echt werk van gemaakt. Eigen licht neer gezet, 3 live geschakelde camera’s, een eigen technicus  en we hebben veel festivals waar we de afgelopen jaren gespeeld hadden benaderd of ze wilden crossposten. Dat betekent dat onze live stream live te zien was op de Facebook-pagina’s van een aantal festivals waar we gespeeld hadden in India, China, Taiwan, Mexico en Zanzibar. Dat zorgde uiteindelijk voor 5000 luisteraars tijdens onze set en heel veel reacties. Helaas viel de opbrengst wat tegen. We hadden een betaal link toegevoegd maar daar werd niet veel gebruik van gemaakt.

Die livestream van Under The Surface is nog steeds te zien (klik op de link).

Slagwerkkrant 219 (september-oktober 2020)

Het grappige van die live stream was dat het wel als een echt concert voelde. Je kon zien wie er luisterde en wat voor reacties je kreeg. Ik geef de voorkeur aan live performen dus ik wil hier geen gewoonte van maken maar het heeft me wel aan het denken gezet. Als we nog een langere tijd niet internationaal kunnen spelen kan dit wel een manier zijn om je publiek te blijven bedienen. Probleem is alleen dat mensen er gemiddeld minder voor willen betalen dan voor een live optreden maar het idee kan toch werken denk ik. Vooral als je een stream doet op een unieke locatie waar je anders nooit zou spelen.

Heb je de lockdown aangegrepen om meer of anders te studeren?
Omdat ik ineens geen concerten meer had ben ik wel meer thuis gaan studeren. De eerste weken vooral basis oefeningen en mijn techniek op peil houden. Veel rudiments en meespelen met mijn favoriete platen. Later ben ik wat meer in mijn eentje ideeën gaan uitwerken voor mijn solo project.
Ik heb het geluk dat ik een prima studio in de stad heb waar ik altijd naartoe kan gaan. Ook een fijne afwisseling met het meer thuis zijn. Ik ben ook veel meer naar andere muziek gaan luisteren omdat ik daar nu tijd voor had. Op die manier heb ik eigenlijk veel geleerd en kon me concentreren op dingen waar ik normaal niet zo vaak aan toe kom.

Heb je online les gegeven, of misschien zelfs genomen?
De lessen op het conservatorium van Amsterdam waar ik lesgeef gingen eigenlijk na de lockdown meteen online verder. Het online lesgeven viel me 100% mee. Zowel individuele lessen als groepslessen gingen vrij goed via Zoom of Skype.

De twee grootste nadelen vond ik dat ik er doodmoe van werd. Uren op een stoel achter een scherm zitten is veel vermoeiender dan live in een lokaal lesgeven. Daarnaast is er met zoom het probleem dat er soms wat vertraging op de lijn zit zodat ik timingproblemen niet altijd goed kon horen.

Ik vind dit dus niet iets om na corona op deze manier voort te zetten. Online vergaderen is makkelijker en een positief effect van deze tijd was dat we met de drumafdeling van het CvA veel meer onderling contact hadden. Naast dat dit heel leuk en gezellig was om Lucas, Martijn, Marcel, Haye en Yoran meer te spreken hebben we ook lesmateriaal uitgewisseld en nieuwe plannen gemaakt.

Heeft de lockdown ook positieve effecten op de creativiteit? 
Zoals ik al zei, de eerste paar weken van de lockdown verkeerde ik meer in een shock waarin ik weinig energie had om dingen te gaan doen maar ik ben gaandeweg gaan werken aan een droom die ik al 6 jaar heb: een solo album waarbij ik zelf naast drums ook veel andere instrumenten speel. Dat solo album heeft me de afgelopen maanden heel erg bezig gehouden. Als voorbereiding heb ik mezelf telkens met een zoom opgenomen en ben daar dan andere dingen bij gaan spelen. Sommige ideeën waren al jaren oud en andere ontstonden tijdens het studeren. In Mei ben ik een dag de studio ingegaan om te kijken of alles wat ik in mijn hoofd had ook zou werken als ik het echt zou opnemen. Ik was zo blij met het resultaat dat ik nog twee studio dagen heb bijgeboekt en nu is er een album wat in November voor Challenge uitkomt. Het is echt een ‘reis naar binnen’ geworden. Naast de drums speel ik veel harmonium, allerlei gestemde percussie, klokkenspel, vibrafoon, hand percussie en o-daiko’s (Chinese trommels). Ik had niet al die instrumenten zelf maar kon eigenlijk alles voor de opnames huren.

Naast het spelen en opnemen heb ik tijdens dit proces ook veel naar solo albums geluisterd van andere jazz drummers om te kijken hoe die dit hebben gedaan. De Drumsuite van Art Blakey en Pictures van Jack DeJohnette kende ik natuurlijk al maar ook in Max Roach’ zijn oevre heb ik veel interessante dingen ontdekt waaronder de percussie plaat M’Boom.  Ik heb ook veel naar drummers/percussionisten geluisterd met een andersoortige set-up zoals Airto Moreira, Nana Vasconcelos, Tony Oxley, Pierre Favre en de Japanse free drummer Tatsuya Nakatani.

Ook ben ik voor het solo album echt muziek gaan schrijven. Hoewel ik alles heel schetsmatig wilde benaderen zodat er voldoende ‘lucht’ in de stukken zit en niet alles dichtgetimmerd is, heb ik wel bepaalde harmonische en melodische ideeën uitgewerkt. Dit is zeker iets wat ik in de toekomst meer wil gaan doen.

Ook heb ik voor het album echt wat moeten studeren op de melodische instrumenten zodat ik ermee kon doen wat ik wilde en heb ik zelf wat nieuwe instrumenten aangeschaft zoals een balafoon waarop ik nu veel aan het spelen ben.

Deze nieuwe kennis kan ik zeker weer goed toepassen in toekomstige projecten.

Ik ben nog wel erg aan het nadenken hoe ik het album moet gaan presenteren. Vanwege de dubs wil ik live met gasten gaan werken, wellicht een tweede drummer/percussionist en nog wat mensen die de andere instrumenten kunnen bespelen.

Met Under the Surface gaan we dit jaar ook een nieuw album opnemen waar ik muziek voor wil schrijven dus als het mixen van het solo album achter de rug is ga ik me daar op concentreren.

Hoe houd je tijdens lockdown het hoofd boven water?
2019 was met afstand het beste jaar uit mijn carrière. Ik heb ontzettend veel gespeeld en gereisd. Daardoor heb ik wat kunnen sparen zodat ik de zomer wel kan doorkomen en heb het geluk dat ik lesgeef op de conservatoria in Amsterdam en Groningen en die inkomsten lopen wel door.

Het is dus bepaald geen vetpot maar voordeel van de lock down was wel dat ik ook veel minder geld uitgaf. Mijn auto heeft in Maart en April eigenlijk stilgestaan.

Hoe zie je de nabije toekomst? 
De presentatie tournee van het nieuwe album Bluebeard van Yuri Honing hebben we deels kunnen  omzetten naar het najaar en het voorjaar van 2021 dus idee is dat we na de zomer weer echt gaan spelen. In de zomer heb ik ook een paar concerten staan. Veel podia proberen oplossingen te vinden voor de 1,5 meter maatregel. Zo heb ik onlangs een duo  ‘raamconcert’ met saxofoniste Kika Sprangers gegeven. Wij zaten binnen en het publiek buiten terwijl de ramen open stonden. Het was wel jammer dat het op een gegeven moment begon te regenen.

Ik bel veel podia en festivals maar met name in het buitenland is alles erg onzeker. Mijn internationale tournees zijn nu tot ver in Januari 2021 afgezegd dus het is onduidelijk hoeveel we volgend jaar kunnen touren. Voor live spelen zal de focus vooral gaan liggen op de kleinschaligere podia dus naast de concerten die er staan wil ik me daar op een beetje op richten. Ik wil ook kijken of ik mijn solo album in wat drumwinkels en op andere plekken kan presenteren.

Ik ben wel bezorgd over de toekomst van het culturele veld in Nederland. Met name de wat kleinere podia en festivals. Ik denk dat deze tijd een klap aan de culturele sector toebrengt die we waarschijnlijk pas de komende 2 jaren echt zullen gaan voelen.  

Heb je tijdens de lockdown iets geleerd over jezelf als drummer/muzikant/persoon?
Eind maart toen het duidelijk werd dat we voor langere tijd niet zouden kunnen spelen heb ik een wat persoonlijk bericht op Facebook gezet en heb daar veel reacties op gekregen.

Het kwam er kortweg op neer dat bij mij (en waarschijnlijk bij veel anderen ook) mijn hele leven al 30 jaar draaide om drummen, live spelen, reizen en het regelen van dat alles. Ik vroeg mezelf toen hardop af wie ik eigenlijk zou zijn wanneer ik dit alles niet zou doen. Of ik mezelf nog steeds gelukkig, zinvol en levend zou voelen en hoe belangrijk het eigenlijk is hoe ik mezelf voel.

Nu, 4 maanden later, merk ik dat ik nog steeds dezelfde persoon ben, ik geniet nog steeds van muziek, van studeren en ook het verplichte thuis zitten was eigenlijk geen straf. Ik leef met mijn vrouw, zoon en dochter. We hebben een fijn huis en hebben het heel gezellig samen. Het is fijn om te merken dat zelfs met het wegvallen van iets zo wezenlijks waaraan je je identiteit lijkt te ontlenen je nog steeds dezelfde persoon bent en gelukkig kunt zijn. Omdat plannen maken voor de toekomst in het begin heel lastig was (m.b.t. concerten en tournees) ben ik wat meer naar binnen gaan kijken wat me ideeën maar ook enorm veel rust heeft gegeven. Ik ben ook tijdens de lockdown wat meer van dag tot dag gaan leven wat ervoor zorgde dat ik veel meer in het moment kon zijn, ik heb geprobeerd iedere dag te wandelen en te genieten van alles om me heen. Dat gevoel wil ik heel graag vasthouden als ik straks weer kan spelen en reizen.

Lees het volledige Hoofdartikel met 39 persoonlijke verhalen in Slagwerkkrant 219 (september-oktober 2020) 
Vanaf 14 augustus 2020 in de winkel
Of bestel 'm bij ons via Muziekmagazines.nl