Borislav Petrov

Over Bulgaarse ritmiek en Lonely Woman

Slagwerkkrant Plus 17-12-2010 15:51

Borislav is freelance drummer en componist, en woont al geruime tijd in Nederland. Hier is een overzicht van zijn belangrijkste projecten op dit moment.

• Tinmen and the Telephone, een trio dat experimentele jazz speelt.


• Singer-songwriter (pop, jazz) Renske Taminiau.


• Amsterdam Jazz Orchestra.


• Eigen formatie Jazzanitza. ‘Dit is de beste muzikale weergave van mijn onderzoek. Ik schrijf nieuwe muziek voor de band, waarin ik al mijn ideeën over het verwerken van Bulgaarse volksmuziek in Jazz kan verwerken.’


• Modern Balkan Jazz Orchestra ‘Een ander project dat ik heb opgezet samen met goede vriend, geweldige componist, arrangeur en saxofonist, Alex Simu uit Roemenie. Dit project vertegenwoordigt dezelfde ideeën, maar dan in een bigbandcontext. Omdat er geen subsidie voor is, kunnen we het nog niet echt uitvoeren.’

Ik vind je boek geweldig. Heb je geen plannen om het uit te geven zodat de rest van de wereld er ook van kan genieten?

‘Dank je! Het boek was mijn afstudeerproject in februari 2008 en is nog maar een ruwe versie. Ik wil het nu graag verder verbeteren en er nog behoorlijk aantal interessante dingen in verwerken die ik de afgelopen twee jaar heb ontdekt. Zodra dat allemaal gebeurd is, is het boek klaar om te worden uitgegeven. Ik ben alleen nog op zoek naar een uitgever want het zou te gek zijn om het internationaal uit te geven.

Daarnaast heb ik nog plannen voor een dvd als aanvulling op het boek. Ik wil graag de grote Bulgaarse drummers filmen en daarbij uitleg geven. De titel zou 'Masters Of Bulgarian Drumming' kunnen zijn, maar er is nog geen financiële basis voor zo’n groot project. Geïnteresseerden kunnen zich bij mij melden!’

Petrov over Lonely Woman
Borislav Petrov zag mijn transcriptie van het nummer Lonely Woman van SFJazz Collective met drummer Eric Harland (voor cursus Spelen in Slagwerkkrant 161). En hij had daar nog wel het een en ander over te vertellen. Daarnaast maakte hij een eigen transcriptie van het basispatroon (download de pdf).

‘Ik ben gek op de muziek van SFJazz Collective, voor mij een grote inspiratiebron. Eric Harland is absoluut een van mijn helden, maar ook in de arrangementen van de band zitten concepten die ik wil gebruiken voor mijn eigen band.

Onze berekeningen komen overeen. Het patroon bestaat inderdaad uit combinaties van groepjes van 2 en 3 noten, alleen zit hier ook een ‘1-tje’ in, en dat komt in Bulgaarse muziek niet of nauwelijks voor, al zou je er door accent verschuiving wel op kunnen komen. In Bulgaarse dansbare ritmes ben ik ze nog niet tegengekomen. Wat echter wel gewoon is, is het syncoperen binnen de groepjes van 2 en 3, waardoor je hele hippe verschoven patronen krijgt. Dat is helemaal populair in de moderne wedding style. Artiesten die dit gebruiken zijn bijvoorbeeld Ivo Papasov, Petar Ralchev en Theodosii Spassov. Doordat steeds meer Bulgaarse muzikanten zich nu ook bezig houden met het Indiase systeem, denk ik wel dat je dit soort effecten steeds vaker gaat horen. Spassov werkte bijvoorbeeld een paar jaar met Trilok Gurtu en gebruikte veel van die Indiase invloeden weer in Bulgaarse muziek. Er zit dus nog een hoop ontwikkeling in die hoek.

Kijk eens naar voorbeeld 1 van mijn transcripties: zo zou het patroon er uitzien als je zonder maatteken zou werken. Je komt dan inderdaad uit op 29 achtsten. Deze notatie zit het dichtst bij de manier waarop Bulgaarse traditionele muzikanten het ritme zouden horen. Ze zouden het opvatten als een combinatie van even en oneven pulsen, en uitgaan van de plaatsing van de korte en lange groepjes.

Indiaas

‘Ik denk echter dat dit patroon meer gebaseerd is op het Indiase ritmische systeem, waar oneven pulsen gegroepeerd worden over een vaste puls, tala genaamd. Veel Amerikaanse muzikanten gebruiken eerder het Indiase dan het Bulgaarse systeem, omdat dit met name in jazz veel bekender is en al een aantal decennia gebruikt wordt. Gewoonlijk hebben zulke arrangementen een onderliggende even puls, met daaroverheen het ritmische spel van onregelmatige syncopering. In dit specifieke geval hoor je het ook aan de frasering van Harland, en je ziet het aan het tikken met de voet van de andere bandleden.

Als je het patroon meer volgens dat laatste idee zou noteren, dan kom je uit op zes 4/4-maten en een 5/4-maat, en dat maakt ook 29. Zie voorbeeld 2. Je kunt het ook uitschrijven in zestienden; dan ziet het eruit als in voorbeeld 3.

Het is moeilijk te zeggen of het patroon er in de partituren ook zo uit zal zien. De melodie die er overheen ligt, wordt rubato gespeeld, evenals de akkoorden. De drummer en de bassist zijn dus de enigen die het ritmische patroon spelen. De melodie en de harmonie geven verder geen aanknopingspunt om te zeggen hoe de ritmische partij eruitziet, maar drie maten 4/4 en één 5/8 is zeker een mogelijkheid. Echter twee maten 6/4 en één 5/8 zou ook kunnen. Ik heb een mail gestuurd naar Miguel Zenon (malletspeler van SFJazz; red.) maar nog geen antwoord gekregen.

Mijn conclusie is dat het begrijpen van de Bulgaarse ritmiek zeker kan helpen om deze complexe systemen gemakkelijker en sneller te begrijpen. Echter, dit nummer heeft geen Bulgaarse feel. Het mag er qua klank op lijken, maar het wordt zeker niet ‘aangevoeld’ op de Bulgaarse manier.’