Op zijn vaste cursuspagina in Slagwerkkrant 217 (mei-juni 2020) gaat Mark Eeftens aan de slag, met het nummer "Pneuma" van Tool, uiteraard gedrumd door de onnavolgbare Danny Carey. Hieronder zie je de live-video (met drumcam gemaakt door Vic Firth), waarop Mark zijn transcriptie baseerde. Ook schreef hij er nog een tweede deel bij, dat je hier op SWKplus kunt bekijken, en een nadere uitleg van de bijzondere ritmiek in deze track.
Markeef schrijft bij de transcripties:
'Het Vic Firth-filmpje van Tool-track Pneuma op Youtube overtuigt direct. Met enorme autoriteit slaat Danny Carey zich door de lang uitgesponnen spanningsbogen van Tool’s muziek heen. Eerst kleurend en dreigend en dan met massieve ritmes en heftige fills, mooi open en helder gespeeld. Zet de afspeelsnelheid van Youtube op 75% dat scheelt al een stuk.'
Danny Carey
Pneuma vanaf drum-cam tijdens live show Tool (door Vic Firth)
Hieronder lees je de volledige uitleg die Mark Eeftens schreef bij zijn transcriptie:
Spelen met Danny Carey
Tool: Pneuma vanaf 1:45 minutenDe ritmiek die we hier in het westen voornamelijk gebruiken noemen we ‘divisieve ritmiek’. Die gaat uit van een basispuls (vaak de kwartnoot) die we weer onderverdelen in achtsten, zestienden, triolen etcetera. In landen rondom de Balkan, bijvoorbeeld Bulgarije, wordt juist veel ‘additieve ritmiek’ gebruikt. To add betekent toevoegen en dat is wat er gebeurt: er worden groepjes van 2 en 3 aan elkaar gesmeed tot kettingen van meestal oneven getallen: 5, 7, 9, 11 en 13. Die groepjes van 2 en 3 worden vaak gevoeld als ‘kort en lang’. Hoe langer de ketting, hoe meer mogelijkheden je hebt qua volgorde. Bijvoorbeeld 5 kan alleen in 2-3 en 3-2 maar 7 kan verdeeld worden in 2-3-3, 3-3-2 en 3-2-3 etc. Alle gemaakte combinaties hebben ook echt een naam en er wordt gedanst op ingewikkelde ritmes alsof het simpel is.
De meer vooruitstrevende muziek zowel in jazz als rock gebruikt al vanaf de jaren “60 ook regelmatig deze additieve ritmiek. Dat brengt ons bij ons onderwerp ‘Pneuma’ van Tool. Ook in het deel waarvan ik de transcriptie maakte draait het om de getallen 2 en 3. De ‘kettingen’ die hier gespeeld worden zijn zo lang dat het wel even tijd kostte voordat ik de logica in de structuren ontdekte. Er zijn hier meerdere manieren om de ritmes te noteren en het zou me niet verbazen als Danny Carey desgevraagd zou vertellen dat de één ergens anders zit. Toch geeft de gebruikte notatie wel een helder beeld van hoe het in elkaar zit. Wat het nog lastiger maakte is dat Carey zoals ik het hoor niet op de 1 maar op de 2 begint op 1:45. Er is vervolgens sprake van twee ‘kettingen’ die ik voor het gemak even A en B zal noemen. De structuur in tweetjes en drietjes is als volgt:
A: |2-3-3-3-3 | + |2-3-3-3-3| + |2-3|
B: |2-3-3-3-3| + |3-2-3-3|A noteer ik als 14/8 + 14/8 + 5/8 (maar 5/8 + 9/8 + 5/8 + 9/8 + 5/8 kan ook etc…)
B als 14/8 + 11/8 (maar 5/8 + 9/8 + 5/8 + 6/8 kan ook)
Zoals je ziet, er zijn nogal wat mogelijkheden. Ik denk dat bijvoorbeeld klassieke componisten niet snel zouden gaannvoor 14/8 (of 7/4) maar voor meer kortere maten. Dan neemt het aantal maatwisselingen dus doet maar worden het ‘kleinere blokjes’ .
Dan de volgorde van die letters:
A: 2 keer
B: 1 keer
A: 7 keer
B: 1 keer
C: 1 keer 14/8 + 14/8Dit klinkt allemaal heel ingewikkeld maar het grappige is dat Carey in de hier veel voorkomende stukjes 3-3-3-3 gewoon een vrij standaard slow blues speelt. In maat 34 gaat het nummer over in een ander deel in 4/4 met daarin een aantal spectaculaire fills. Dat schrijf ik graag nog een keer voor jullie op maar eerst dit maar eens verteren.
Dit is het tweede deel van Marks transcriptie van Pneuma (het eerste deel vind je dus in het magazine):
Bekijk de volledige cursus inclusief notenwerk deel 1 in Slagwerkkrant 217 (mei-juni 2020)
Vanaf 23 april 2020 in de winkel
Of bestel 'm bij ons via Muziekmagazines.nl