In Memoriam Bart Fermie (1955-2025)
Bart liet zijn percussie zingen. Nu blijft het stil...
Muzieknieuws 10-03-2025 11:24
Als een aimabel persoon als Bart Fermie overlijdt stromen de berichten op de socials over. Je zou willen dat hij ze nog had kunnen lezen. Gisteren, 9 maart 2025, kregen we de schokkende mededeling dat hij was overleden. Wij bij Slagwerkkrant denken dan meteen terug aan het magische soloconcert dat hij op de DrumDrieDaagse 2022 gaf. Maar natuurlijk ook aan de muziek die hij maakte met tal van formaties, zijn docentschap aan diverse conservatoria, dat culmineerde in zijn cursus Patempa en last but not least aan al die bijzondere percussie-instrumenten die hij ontwikkelde en door Pearl op de markt werden gebracht. We gaan Bart heel erg missen.
door Erk Willemsen - foto boven door Malte Burmeister
Bassist en vriend van Bart, Theo de Jong, schreef op Facebook: 'Vandaag is een van mijn liefste vrienden percussionist Bart Fermie overleden... Het is gewoon onwerkelijk. We spraken elkaar gisteren aan de telefoon; hij vertelde me over zijn hele leven van kind dat tegen een conga botste, tot het vormen van zijn band, tot in Batida tot lesgeven op de conservatoria van Amsterdam en Rotterdam, etc. etc. ... En nu snap ik waarom; het was de samenvatting van zijn leven, voor het laatste afscheid.
Beyond Words and Dreams
Met Slagwerkkrant hebben we een lange historie met Bart Fermie. In Slagwerkkrant 66 vertelt hij aan Benno Boeters over zijn album Beyond Words and Dreams: 'Ik krijg wel eens te horen: "hoe kan jij als percussionist nou zo met melodieën en harmonieën bezig zijn?" Want mensen denken dat wij alleen ritmisch bezig zijn. Dat is een volledig verkeerde veronderstelling. Percussie, dat is denken in tonen en melodieën. Dat is enorm belangrijk.'
Tang-Tang
Bart Fermie heeft een hele serie zeer bijzondere percussie-instrumenten ontworpen. De tang-tang is misschien wel het meest expliciet en bijzonder, maar ook heeft hij de ganzeiro en mini-ganzeiro ontworpen, de shakerine en mini-shakerine, de ago-sha’s, de agogo-pop hi en low, de patum en de flat-timb! Pearl Percussion heeft de instrumenten uitgebracht.
In het interview door Job Verweyen in Slagwerkkrant 104 zegt hij: 'Het meest aantrekkelijk voor mij is dat je met die nieuwe instrumenten nieuwe muziek kunt maken en je eigen geluid kunt creëren. Die dingen zijn een onderdeel van mijn muzikale persoonlijkheid, een verlengde van mezelf.
Gaandeweg zijn carrière als docent ontwikkelde hij het Patempa-systeem, waarmee hij na zijn pensionering van het conservatorium mee is doorgegaan. Bart omschrijft het als volgt: 'Met Patempa werk je vanuit stappen, klappen en zingen aan onafhankelijkheid en coördinatie. Je optimaliseert je samenspelvaardigheden en begrip van groove of feel. Het lopen, klappen en zingen wordt aangevuld met kleine percussie, zoals zelfgemaakte shakers en claves en blikjes die dienst doen als guïro, cowbell of tamborim. Deze instrumenten geven nog meer inhoud aan de verschillende lagen.’
Patempa videoserie
In 2022 lanceerde hij die methode als een achtdelige videoserie. Met Slagwerkkrant waren we partner van de videocursus. In Slagwerkkrant 222 vertelde: 'Patempa kan behalve leuk ook best frustrerend zijn, want de meesten zijn niet van nature gewend om die drie aspecten – lopen, klappen, zingen – te combineren. Iets wat trouwens in heel veel culturen wél heel gewoon is; ik doe eigenlijk helemaal niks
nieuws. Ik heb het opnieuw gearrangeerd, georganiseerd. Ik had grote behoefte om onderzoek te doen naar de essentie van muziek. Dans wordt in de muziekeducatie vaak weggelaten. Het grappige is dat de muziek waar we ons mee bezighouden meestal dansgerelateerd is. Je hebt de optelsom van beweging, ritmiek en zang. Heel veel muziektradities hebben gebruikt gemaakt van die drie elementen. Maar in de westerse muziek is alles wat abstracter geworden, zijn we ons meer gaan bezighouden met de analyse van muziek. Dat heeft natuurlijk miljoenen geweldige musici opgeleverd, maar ik probeer aan het mechanische aspect ook een organisch aspect toe te voegen.’
Op de DrumDrieDaagse in 2022 liet hij de 72 deelnemende kennsimaken met Patempa en gaf hij een legendarisch soloconcert. De drummers lagen aan zijn voeten en waren overweldigd door zoveel muzikaliteit, gebracht met veel humor. Bart beheerst de kunst van het pubeik erbij betrekken als geen ander.
D3D deelnemer Johnny Schilder schrijft vandaag: ‘Jeetje…zijn optreden op die zondagochtend van de Drum3daagse voelde alsof we een ochtendmis hadden bijgewoond. De popzaal onze kerk, percussie onze religie… en onder begeleiding van voorganger Bart Fermie.'
Bassist en collega op het Conservatorium van Amsterdam, David de Marez Oyens beschreef Bart treffend in zijn nagedachtenis op Facebook: 'Zo onwerkelijk, zo verdrietig, deze lieve man, dit mooie mens, deze fantastische muzikant gaf elke situatie een extra dimensie. Bart liet je verder kijken, anders luisteren, intenser voelen, gaf muziek meer betekenis.'
Bart liet zijn percussie zingen. Nu blijft het stil... Veel sterkte aan zijn familie en iedereen die hem na aan het hart stond.
