Spelen met Hans van Oosterhout

Extra noten Slagwerkkrant 151

Slagwerkkrant Plus 23-04-2009 11:35

In zijn cursus Spelen in Slagwerkkrant 151 behandelt Mark Eeftens het spel van Hans van Oosterhout. Je vindt er transcripties van diens drumwerk bij wereldster Gino Vannelli, en bij Mona Lisa Overdrive, de band van bassist Stefan Lievestro. Vanwege het vele aantal noten was de toelichting in het blad kort, en daarom gaat Eeftens hieronder wat dieper in op de materie. Ook vroeg hij Van Oosterhout om commentaar. Tot slot vind je nog een bonustranscriptie van Mona Lisa Overdrive.

Voor veel drummers was de plaat 'Nightwalker' van Gino Vannelli de eerste kennismaking met meesterdrummer Vinnie Colaiuta, die tot op de dag van vandaag door velen gezien wordt als beste drummer die er momenteel op deze planeet rondloopt. Vinnie was toen net ontketend bij Frank Zappa op diens driedubbelelpee Joe’s Garage. Het drumwerk op 'Nightwalker' (1981) was van absolute wereldklasse, al schijnen de opnamen niet zonder slag of stoot gegaan te zijn. Vannelli heeft sowieso een neus voor goede drummers. De plaat 'Brother To Brother' (1978) bevatte ook al weergaloos spel van Mark Craney. Later speelde David Garibaldi op ‘Black Cars’ met de wereldhit Hurts To Be In Love en drumde Graham Lear (o.a. Santana’s 'Moonflower') erg mooi op de prachtplaat 'Yonder Tree' (en eerder natuurlijk op klassieker 'Powerful People'). Vannelli gebruikte dus louter topdrummers (en topmuzikanten) om zijn cd’s vol te spelen. Later gooide Enzo Todesco bij de liveshows hoge ogen, en maakte Vannelli soms ook gebruik van geprogrammeerde percussie zoals op 'Slow Love' uit 1998 en 'Canto' uit 2002.

De laatste jaren lijkt hij wat meer Nederlands georiënteerd: hij woont delen van het jaar in Nederland, omdat hij zich wat meer op de Europese markt wil toeleggen. Hij speelde met het Metropole Orkest en diverse Nederlandse muzikanten, waaronder pianist Michiel Borstlap en drummer Jasper van Hulten (Houdini’s, Wouter Hamel, Sensual, Eric Vloeimans). Toch was het nog wel verrassend dat Vannelli voor zijn nieuwste cd 'A Good Thing' onze eigen Hans van Oosterhout naar Amerika liet vliegen om een stuk of vijf nummers in te spelen. Het andere drumwerk op de cd wordt op uitstekende wijze verzorgd door de Amerikaan Reinhardt Melz. Het resultaat mag er wezen: een echte Vannelli-plaat met alle elementen die we van hem kennen: jazz, funk, ballads en een uitstekende geluidskwaliteit.

Vrijheid
Hans van Oosterhout studeerde al in zijn vierde jaar op het Rotterdams Conservatorium af met twee tienen, en werd daar meteen als docent aangesteld. Hij geeft er nog steeds les. Een paar jaar geleden werd hij door lezers van een Frans slagwerkblad gekozen tot ‘Beste Jazzdrummer van Europa’, ongetwijfeld vanwege zijn werk met Philipe Catherine en Toots Thielemans. Nu dus een nieuw hoogtepunt als drummer bij Gino Vannelli. Van Oosterhout:

"Vannelli had me ergens zien optreden en heeft me gewoon gebeld of ik op zijn nieuwe cd wilde spelen. Ik ben toen overgevlogen naar Portland, Oregon om een stuk of vijf nummers op te nemen. Ik speelde op een Yamaha Stage Custom met twee toms (12” en 14”) die erg vet klonk. Het vijfde nummer Gypsy Days heb ik in Nederland opgenomen in de repetitieruimte in Breukelen. Vannelli was heel aardig en gaf me heel veel vrijheid om te doen wat ik wilde. Er zat helaas bijna geen bas bij de opnamen. Hij gaf alleen aan wat hij ongeveer wilde horen.

We maakten dagen van 11:00 tot 20:00 uur, en dat ging heel relaxed, een dag of zeven lang. Hij had een cottage voor me gehuurd en kwam me elke dag ophalen in zijn gepimpte Toyota. Vroeger was ik misschien nerveus geweest, maar ik ben inmiddels ook 43 en de sfeer was zo goed dat ik echt gewoon vrijuit kon spelen. Een aantal nummers voelde in de studio erg lekker aan, en ik had een heel goede koptelefoonmix, dus dat speelde erg lekker! Er zijn uiteindelijk twee nummers met mij op drums op de cd gekomen, en ik hoop dat hij de rest voor een volgende cd bewaart."

Dieper
Dan nu de transcripties in Slagwerkkrant 151. Dat was deze keer een erg arbeidsintensieve klus door alle zestiendenshuffles. Omdat het erg veel noten waren, heb ik het commentaar in het blad kort gehouden en ga ik er hier op de site dieper op in. Van Oosterhout was zo vriendelijk mij een mp3 op te sturen van het nummer The Dutchbeat zonder zang en met een andere mix, waarop het drumwerk nog wat beter te horen was.

Nu bleek dat er een percussieloopje meeliep, waardoor het leek alsof van Oosterhout meer ghostnotes speelde dan hij deed in het gedeelte met de rimclicks. Het loopje gecombineerd met de echte drums geeft een mooi verweven patroon, luister maar eens goed met een koptelefoon naar de rustiger passages.

En hoewel ik meestal denk dat ik alle noten goed heb, zaten er toch wel een paar fouten of onvolledigheden in. Hans was zo vriendelijk om een ochtend langs te komen en een aantal zaken te verhelderen en voor te spelen.

Voorbeeld 1, Intro
De plek van de eerste inzet is al vrij lastig: op de vijfde zestiende van de drie (in een zestiendenshuffle heb je zes zestienden per tel) en met een soort crossgeslagen abakwa-patroontje. Aan het eind van maat drie zien we een figuur dat we nog vaker zullen zien in deze transcripties. De ‘paradiddlediddle’: RLRRLL . Van Oosterhout zet hem vaak voor de tel in; zo ook hier. Deze fill kom uit het boek 'Advanced Concepts' van Kim Plainfield. In dat boek vind je diverse oefeningen voor het gebruik van dit patroon. Aan het eind van maat vier komen de drums echt binnen met een vette fill.

Voorbeeld 2
De groove die volgt is een loepzuivere funkshuffle uit de beste Porcaro- en Purdie-traditie. Volop ghostnotes, hier en daar nog verdubbeld zoals op de tweede helft van de tweede tel. Op de allerlaatste noot horen we een accent ná een ghostnote. Dat is al een tijd een van Van Oosterhouts stijlkenmerken. Bij 2b zien we de rustiger variant met rimclick. Hier ging ik bij het uitschrijven aanvankelijk in de fout, omdat er een loopje meeloopt met rimclick-achtige geluiden. Het lijkt daardoor net alsof Van Oosterhout veel ghostnotes op de rim speelt, maar dat is dus de loop.

Voorbeeld 3
Weer een heel mooie fill, volgens Van Oosterhout geïnspireerd op een patroon uit Le Train, de beroemde snaredrumsolo van Dante Agostini. Het is een roffel van 5 die vóór de tel wordt ingezet. Bij het instuderen kun je proberen de 32sten eerst te spelen als enkele zestienden die je voor de tel inzet. Als de timing goed gaat, kun je de snarenootjes weer ‘ghosten’ en verdubbelen naar een roffel.

Voorbeeld 4
Na een jazzy stuk met brushes is het tijd voor de qua drumwerk spectaculairste sectie van het nummer. Op de plek van de zestiende rusten in de eerste maat kun je ook ghostnotes spelen, dat maakt de timing wat makkelijker. Tussen de funkshuffle-patronen door (om)spelen de drums de accenten mee met vet opgenomen tomsounds.

Een mooie lick zit aan het begin van maat vier: de snelle hihatopeningen met bassdrum eronder. In maat 5 zit ook een hele mooie: de paradiddlediddle gevolgd door een héél open geslagen flamtriool. Hans van Oosterhout speelt het bijna als een kwintool, met de rechterhand stevig op de floortom en de linker ook stevig op de snare. Als je dit patroontje eruit pikt en aan elkaar speelt, klinkt het ook te gek.

Vervolgens gaan we in maat 6 over naar ridebekken, waarna in maat 7 de laatste knallende fill wordt ingezet. Wederom is het de paradiddlediddle, en weer voor de tel ingezet. Hierna komt het nummer enigszins tot rust.

Voorbeeld 5
Zoek eens op www.stefanlievestro.com of op www.mainlandmusic.nl naar de muziek van Mona Lisa Overdrive. Hier hoor je een andere kant van Van Oosterhout: soms rauw funky dan weer recht door zee. In het nummer Gerommel In De Polder speelt hij op onnavolgbare wijze over een driekwarts patroon, geen maat hetzelfde en buitengewoon gecompliceerd. De transcriptie hier toont de eerste acht maten van het nummer Picknick At Bikini van de gelijknamige cd. Onnavolgbaar en echt retefunky, strak en gesyncopeerd.

Bonus
Tot slot vind je hier nog een extra transcriptie van een binnenkort te verschijnen cd van Mona Lisa Overdrive. Het is gewoon in vierkwarts, maar elke tel wordt onderverdeeld in een kwintool. Dat geeft een hoop interessante mogelijkheden. Je kunt gemakkelijk je eigen variaties bedenken op dit gegeven. De noot tussen haakjes kan je ook weglaten.

Tot zover deze extra toelichting op aflevering 44 van Spelen Slagwerkkrant 151. Aan het werk en instuderen die licks!

zoeken
zoeken