In Memoriam Doudou N'Diaye Rose

Video's, audio playlist

Muzieknieuws 26-08-2015 13:51

Hij bereikte onlangs de mooie leeftijd van 85 jaar. Maar nu is Doudou N'Diaye Rose niet meer. Hij overleed op 19 augustus. Hij laat een ongelofelijke drum-erfenis na. Eigenhandig heeft hij een revolutie in het Afrikaans drummen teweeg gebracht met zijn inventieve drumcomposities voor sabar. In Senegal werd hij er een nationale grootheid mee, de rest van de wereld kon genieten van zijn percussie-orkesten, live, of via de legendarische documentaire Djaboté. Wij bij Slagwerkkrant hebben hem regelmatig meegemaakt op onze festivals Paradiso van Slag en The Big Bang, met als hoogtepunt het slagwerkfestival van 2005 toen hij zowel met het World Drummers Ensemble speelde als met zijn 17 man/vrouw sterke Doudou N’Diaye Rose Dakar Troupe + Les Rosettes.

door Erk Willemsen (hoofdfoto door Tineke van Brederode)

In zijn eigen land Senegal is Doudou N’Diaye Rose een levende legende. Hij is de masterdrummer onder de masterdrummers, schiep een geheel eigen stijl percussiemuziek, componeerde het Senegalese volkslied en tourde de hele wereld af met zijn percussieorkest. Klein van stuk, lenig en vol passie dirigeert hij zijn orkest met grote precisie, bespeelt zelf de solo-sabar en zweept op onnavolgbare wijze zijn trommelaars op. 


Een fragment van de dvd Djaboté (1992), ook uitgekomen op cd.

 

Ritmes en tradities
Doudou N’Diaye Rose (1930, Senegal) komt uit een familie van griots. Dit zijn muzikanten en zangers die de taak hebben de tradities te bewaren en door te geven. Door gebruik te maken van traditionele muziek zijn griots boodschappers van die tradities. Maar een griot dient ook vernieuwer te zijn, de muziek aan de moderne tijd aan te passen.

N’Diaye Rose is een voorbeeld van een echte vernieuwer. Hij is de enige drummer die de traditionele Senegalese mbalax-ritmes (ook het fundament voor de ritmes van bijvoorbeeld Youssou N’Dour) gebruikt als basis voor uitgebreide percussiecomposities. ‘Andere trommelaars in Senegal hebben daar de moed niet voor’, zegt hij in een interview in Slagwerkkrant. Maar de tijden veranderen, en om geld te kunnen blijven verdienen met drummen, moet je volgens hem meegaan met de tijd, en moderniseren.

 foto door Ulbo de Sitter

‘Ik baseer mijn composities op de geluiden van de natuur, de zee, onweer, maar ook de geluiden die je hoort bij een belangrijke voetbalwedstrijd, het geschreeuw, de trommels. Altijd als ik zoiets hoor, dan neem ik dat in me op en ik herhaal het voordurend in mijn hoofd. Ik voeg er dingen van mezelf aan toe en zo ontstaat er een nieuw ritme. De meeste trommelaars in Senegal componeren niet, maar spelen alleen de traditionele ritmes en de ritmes die ik gecomponeerd heb. Altijd als ik een nieuwe compositie heb gemaakt, komen zij luisteren en dan spelen ze het na.’ 

Doudou vierde jongstleden 28 juli zijn 85e verjaardag nog, energiek dirigerend en spelend als altijd.

  
 

Les Rosettes
Doudou N’Diaye Rose heeft vier vrouwen en is vader van 38 kinderen, die allen trommelaars of dansers zijn. Wat vooral heel speciaal is, is dat behalve zijn zonen, ook zijn dochters drummen. Hiermee heeft N’Diaye Rose een ware revolutie ontketend in de West-Afrikaanse muziektraditie, want trommelen was altijd voorbehouden aan mannen, en dan nog vooral aan griots. Vrouwen hadden wel een rol als danseres, maar zelden was een vrouw instrumentalist binnen de Senegalese traditie. Deze strikte rolverdeling is altijd de ruggengraat geweest van de Senegalese muziekcultuur. Toen er begin jaren tachtig een verschuiving kwam in de rechten van de vrouw in Senegal, kregen vrouwen de mogelijkheid belangrijke functies te bekleden, functies die voorheen slechts door mannen werden vervuld. N’Diaye Rose: ‘Als vrouwen advocaat of dokter kunnen worden, moeten zij ook de sabar kunnen leren bespelen.’

 

In eerste instantie waren zijn dochters niet enthousiast. Ze vonden trommelen iets voor hun broers en waren zelfs bang om het te proberen. Doudou stond er echter op dat ze het zouden leren. Het was immers een familietraditie, die ook via hen moest worden doorgegeven aan een volgende generatie! En zo geschiedde. Inmiddels zijn de Rosettes een baken binnen de verandering van de rechten van de vrouw in Senegal. Ook hier laat N’Diaye Rose zien een stimulerend vernieuwer te zijn, die niet bang is een cultuur te veranderen. Het is uniek dat deze prachtige Senegalese trommelvrouwen ook tijdens The Big Bang 2005 hebben opgetreden, als deel van Doudou N’Diaye Rose Dakar Troupe.

The World Drummers Ensemble
Tijdens datzelfde  slagwerkfestival The Big Bang trad ook The World Drummers Ensemble op, een formatie die door Slagwerkkrant bijeen gebracht werd in 1996 en in 2005 op reprise ging: vier topdrummers uit vier windstreken, die samen een geheel nieuw repertoire tot stand brachten, met naast Doudou N'Diaye Rose, Bill Bruford, Luis Conte en Chad Wackerman. Bill Bruford bracht een compilatie van dit optreden uit op cd/dvd onder de titel A Coat of Many Colors. 


 

Vitaal vuur
Een concert van het percussieorkest van Doudou N’Diaye Rose wordt wel beschreven als een aardse en overweldigende sensatie, waarbij de intensiteit en decibels je letterlijk en figuurlijk doen trillen. In Slagwerkkrant 49 beschreef Bouke Bijlsma het als volgt: 'Doudou zelf beweegt als een kleine magiër over het podium. Zijn gracieuze dans en zijn bezwerende gebaren doen eerder denken aan oosterse vechtkunst dan aan Afrikaanse dans. Vanaf het moment dat Doudou N'Diaye Rose het podium betreedt, heeft hij de zaal en de slagwerkers in zijn macht. Om dat te benadrukken trekt hij een soepel sprintje langs de trommelaars die, ingedeeld naar het type sabar dat ze spelen, in een halve cirkel staan opgesteld. Alsof hij de troepen aan een inspectie onderwerpt. Vervolgens knielt hij bij zijn eigen sabar, die midden voor op het podium staat, en laat hij een spetterend onweer losbarsten. Het ritme verandert en nu begint het concert pas goed.' 

Lees het volledige interview uit Slagwerkkrant 49, mei-juni 1992 op pdf. Gebruik de downloadknop linksboven.  

Djaboté
Het op het Real World uitgebrachte cd-dvd project Djaboté is helaas niet mee verkrjijgbaar. Op Youtube is een soort making of dvd te zien. Drie kwartier lang! 



En dir fragment komt van de dvd Djaboté
 

Beelden van de begrafenis op 20 augustus 2015, in aanwezigheid van de premier van Senegal, Youssou N'Dour en vele anderen.

 


zoeken
zoeken